Het type ongeval in het kort
Bij dit type ongeval valt het slachtoffer van een ladder, trapje, of opstapje. In het vervolg van deze webpagina zullen we vanuit het oogpunt van leesbaarheid spreken over een ‘val van een ladder’. Deze val noemen we ook wel de centrale gebeurtenis. Een val van de geïntegreerde treden van een voertuig wordt in een ander type ongeval beschreven, een val van een stilstaand voertuig. Een val van een vaste of beweegbare trap wordt beschreven onder het ongevalstype, een val van een trap of hellingbaan.
Factoren die bij een val van een ladder worden onderzocht zijn bijvoorbeeld de plaatsing van de ladder, de conditie van de ladder of trap, de positie van het slachtoffer op de ladder of trap, en de controle over de lichaamsbeweging/balans van het slachtoffer. Van alle 415 ongevallen in de dataset waarbij iemand van een ladder valt is van het slachtoffer met het meest ernstige letsel bekend wat de gevolgen waren. Soms valt er bij een ongeval meer dan één slachtoffer. Bij dit ongevalstype komt dat zeer weinig voor.
Het merendeel van de slachtoffers is man (92%). Gemiddeld waren de slachtoffers 47 jaar oud. De gevolgen van de meldingsplichtige ongevallen die in de MLvO dataset zijn opgenomen zijn ernstig.
In deze analyse zijn ongevallen meegenomen waarvoor een volledig ingevulde MLvO vragenlijst beschikbaar is; in totaal gaat het om 415 ongevallen. Dit is ongeveer 8% van alle ongevallen in de dataset. De huidige analyse gaat over de periode van 2020 tot en met 2023. De analyse wordt bijgewerkt als de database aangevuld wordt met nieuwe informatie.
Inhoud van deze pagina
Ieder ongeval is anders. Verschillende oorzaken, gebeurtenissen en activiteiten kunnen een rol spelen. Op deze pagina bespreken we achtereenvolgens:
Voorafgaand aan het ongeval
Van ieder ongeval is bekend met welke werkzaamheden het slachtoffer bezig was op het moment van het ongeval en met welke ladder het ongeval gebeurde. Deze informatie wordt weergegeven in onderstaande grafieken.
De ladders
De slachtoffers vallen meestal van een verplaatsbare ladder (74%). Daarnaast valt 13% van de slachtoffers van een trapje, keukentrap of opstap. Vaste ladders en touwladders komen minder vaak voor in de data.
De activiteit van het slachtoffer
In de onderstaande grafiek is weergegeven met welke werkzaamheden het slachtoffer bezig was op het moment van het ongeval. Wanneer het slachtoffer op hoogte werkte is ook bekend wat deze werkzaamheden inhielden. Daarnaast is, wanneer het slachtoffer omhoog of omlaag bewoog op de ladder, bekend of het slachtoffer daarbij iets in zijn of haar handen had. Klik op een onderstreepte regel om deze aanvullende informatie te zien.
Veelvoorkomende oorzaken van dit type ongeval
In de MLvO worden ernstige arbeidsongevallen geanalyseerd als een opeenvolging van gebeurtenissen. Dit wordt ook wel een scenario of ongevalspad genoemd. In het midden van het ongevalspad bevindt zich de centrale gebeurtenis. De ongevallen op deze pagina hadden allemaal dezelfde centrale gebeurtenis, in dit geval is dat: iemand die van een ladder, trapje of opstapje valt.
Hiervoor gebeurt vaak nog iets anders dat belangrijk is voor het ongeval. Voor deze ongevallen brengen we daarom aanvullend de volgende essentiële gebeurtenissen in kaart:
- Het verschuiven van de ladder
- Het breken van de ladder of het kapot gaan van een ondersteunende constructie
- De ladder of het slachtoffer wordt door iets geraakt (een externe kracht)
- Slachtoffers die hun balans verliezen op de ladder
- Slachtoffers die onwel worden op de ladder
Naast deze gebeurtenissen bevat de MLvO informatie over de veiligheidsmaatregelen die van belang kunnen zijn als iemand van een ladder valt. Deze veiligheidsmaatregelen kunnen de centrale gebeurtenis voorkomen of de gevolgen hiervan beperken. Deze maatregelen worden ook wel preventieve en repressieve barrières genoemd. Bij ernstige arbeidsongevallen gaan er vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis, meerdere veiligheidsmaatregelen blijken dan niet te werken.
Hieronder gaan we nader in op de hierboven genoemde gebeurtenissen en op de preventieve veiligheidsmaatregelen. Veiligheidsmaatregelen om de gevolgen van een centrale gebeurtenis gevolgen te beperken, en die dus van belang zijn na de centrale gebeurtenis, worden verderop toegelicht. Meer over de MLvO methode, en de ontwikkeling hiervan, kunt u lezen op deze pagina.
Gebeurtenissen
Hoe vaak bepaalde gebeurtenissen in de database voorkomen staat in de onderstaande grafiek, hierbij is afgebeeld wat als eerste gebeurde. Daarin is bijvoorbeeld te zien dat in 35% van de onderzochte ongevallen als eerste de ladder verschoof waarna het slachtoffer viel. Ook is te zien dat in 38% van de ongevallen het slachtoffer zijn of haar balans verloor op de ladder, bijvoorbeeld doordat het slachtoffer te ver reikte om iets ergens bij te komen.
Falende preventieve maatregelen
Bij ernstige arbeidsongevallen gaan vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis. De ladder was bijvoorbeeld niet goed beveiligd tegen wegschuiven en werd neergezet op een natte ondergrond. Dit is in kaart gebracht met behulp van de vraag ‘wat ging er mis?’. In onderstaande grafiek is voor veelvoorkomende (deel)oorzaken weergegeven hoe vaak deze hebben bijgedragen aan een ongeval. Zo is bijvoorbeeld te zien dat in 16% van de ongevallen meespeelde dat de antislip van de ladder niet in orde was. Preventieve maatregelen die ervoor moeten zorgen dat de antislip van de ladder in goede staat is, met name antislip voeten, waren hier dus niet effectief.
De MLvO bevat alleen maatregelen die direct van belang kunnen zijn voor het ongevalsscenario. In andere onderzoeken op deze website wordt dieper ingegaan op achterliggende oorzaken van arbeidsongevallen zoals afleiding, vermoeidheid, en samenwerking in ketens. Zie hiervoor de pagina over ons onderzoek en bijvoorbeeld dit RIVM onderzoek waarin nader verkend is wat veelvoorkomende oorzaken zijn van valongevallen en hoe deze kennis preventief gebruikt kan worden.
Maatregelen om de gevolgen te beperken
Naast maatregelen die een ongeval kunnen voorkomen zijn er ook maatregelen die de gevolgen van een ongeval beperken. Voor ongevallen waarbij iemand van een ladder is gevallen is informatie over de directe hulpverlening ter plaatse beschikbaar.
Directe hulpverlening
De onderstaande grafiek laat zien of er directe hulp is geboden aan het slachtoffer van het ongeval. Als u op de onderstreepte categorie ‘Directe hulp verleend’ klikt, kunt u zien door wie deze hulp geboden is.
De gevolgen voor slachtoffers
Van de 415 ongevallen in de dataset waarbij een slachtoffer is betrokken bij een val van een ladder is van het slachtoffer met het ernstigste letsel bekend wat de gevolgen waren.
De onderstaande grafieken tonen achtereenvolgens:
- De hoogte van de val
- De ondergrond waar het slachtoffer op is gevallen
- De gevolgen van de ongevallen en ernst van het letsel
- De plaats op het lichaam waar het letsel werd opgelopen
Hoogte val
De onderstaande grafiek laat zien hoe ver het slachtoffer naar beneden is gevallen.
De ondergrond
De onderstaande grafieken geven achtereenvolgens informatie over de ondergrond waar het slachtoffer op is gevallen en of het slachtoffer op een object is gevallen.
Gevolgen van de ongevallen
De onderstaande grafiek laat zien wat de uiteindelijke gevolgen waren voor de slachtoffers. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u meer informatie bekijken over de aard van het bijbehorende letsel van deze slachtoffers. Hierbij kan een slachtoffer meerdere letsels hebben. Letselcategorieën die bij minder dan 5% van de slachtoffers voorkwamen worden hierbij niet getoond.
De plaats van het letsel
De onderstaande grafiek laat zien waar aan het lichaam de slachtoffers letsel opliepen. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u zien waar het letsel precies optrad. Een slachtoffer kan aan meerdere lichaamsdelen letsel hebben.
Sectoren
Slachtoffers die van een ladder vielen werkten in veel verschillende sectoren. De sector waarin de slachtoffers in deze dataset het vaakst werkzaam waren is de sector Bouwnijverheid. Ongeveer 37% van alle gevallen waarbij iemand van een ladder valt vindt plaats in deze sector. Daarnaast waren relatief veel slachtoffers werkzaam in de sectoren Industrie (18%), en Handel (13%).
Bij ongeveer 8% van alle arbeidsongevallen in de MLvO database valt het slachtoffer van een ladder. Voor de sector Bouwnijverheid is dat ongeveer 15% van de ongevallen. Het deel van de ongevallen in een sector dat van dit type is, is hieronder in beeld gebracht. In deze grafiek zijn alleen sectoren of subsectoren opgenomen als er minimaal 60 arbeidsongevallen in de MLvO-dataset aanwezig zijn. Een uitsplitsing naar subsectoren is beschikbaar als minimaal twee subsectoren hier aan voldoen. De verticale rode stippellijn geeft het percentage van deze ongevallen in de volledige MLvO-database. Klik op een onderstreepte sector om informatie over subsectoren te zien.
Meer informatie over ongevallen in verschillende Nederlandse sectoren is te vinden op deze pagina.