Het type ongeval in het kort

Bij dit type ongeval wordt op de werkplek iemand door een voertuig of rijdend werktuig aangereden. Dit noemen we ook wel de centrale gebeurtenis. Voorbeelden van de voertuigen of rijdende werktuigen zijn een heftruck, vrachtwagen of graafmachine. Het gaat bij dit type ongeval om een aanrijding van een persoon die zich buiten het voertuig bevindt. Verkeersongevallen die onder werktijd op de openbare weg plaatsvinden, worden niet in de MLvO opgenomen. Het slachtoffer is dan namelijk een verkeersdeelnemer. Een uitzondering hierop zijn werknemers die – bijvoorbeeld voor wegwerkzaamheden – op de openbare weg aan het werk zijn. Als een slachtoffer zelf het voertuig bestuurt en bijvoorbeeld van het voertuig af valt, is er geen sprake van aanrijding. In dat geval gaat het om een ongeval door verlies van controle over een bewegend voertuig.

Factoren die aanrijdingen op het werk worden onderzocht zijn bijvoorbeeld de inrichting van de werkomgeving en infrastructuur, de (technische) staat van het voertuig, de besturing van het voertuig, de positie van het slachtoffer en het visueel contact tussen de bestuurder en het slachtoffer. Van alle 331 ongevallen in de dataset waarbij iemand wordt aangereden door een voertuig is van het slachtoffer met het meest ernstige letsel bekend wat de gevolgen waren. Soms valt er bij een ongeval meer dan één slachtoffer. Bij dit ongevalstype komt dat weinig voor. In ongeveer 2% van de ongevallen is er meer dan één slachtoffer.

Het merendeel van de slachtoffers is man (89%). Gemiddeld waren de slachtoffers 43 jaar oud. De gevolgen van de meldingsplichtige ongevallen die in de MLvO dataset zijn opgenomen zijn ernstig. Slachtoffers van deze ongevallen kunnen bijvoorbeeld blijvend letsel oplopen (29%) of als gevolg van het ongeval overlijden (8%).

In deze analyse zijn ongevallen meegenomen waarvoor een volledig ingevulde MLvO vragenlijst beschikbaar is; in totaal gaat het om 331 ongevallen. Dit is ongeveer 6% van alle ongevallen in de dataset. De huidige analyse gaat over de periode van 2020 tot en met 2023. De analyse wordt bijgewerkt als de database aangevuld wordt met nieuwe informatie.

Inhoud van deze pagina

Ieder ongeval is anders. Verschillende oorzaken, gebeurtenissen en activiteiten kunnen een rol spelen. Op deze pagina bespreken we achtereenvolgens:

Voorafgaand aan het ongeval

Van ieder ongeval is bekend wat het slachtoffer deed vlak voor het ongeval. Daarnaast is er informatie over de activiteit van het voertuig waardoor het slachtoffer werd aangereden. Deze informatie wordt weergegeven in de onderstaande grafieken. Daarnaast worden de voertuigen die het vaakst bij de ongevallen betrokken waren samengevat.

De voertuigen

De slachtoffers worden meestal aangereden door een vorkheftruck of palettenhefwagen (meer dan 50%). Daarnaast gebeuren aanrijdingen met verschillende soorten zware en lichte voertuigen voor vracht- of personenvervoer, graafmachines, trekkers, enzovoorts.

Besturing van het voertuig

Onderstaande grafiek laat zien hoe het voertuig bestuurd werd vlak voor het ongeval. Bij de meeste ongevallen was het voertuig vooruit aan het rijden (45%).

Activiteit van het slachtoffer

Onderstaande grafiek laat zien wat de slachtoffers deden vlak voor het ongeval. Bij de meeste ongevallen was het slachtoffer bezig met lopen (36%).

Veelvoorkomende oorzaken van dit type ongeval

In de MLvO worden ernstige arbeidsongevallen geanalyseerd als een opeenvolging van gebeurtenissen. Dit wordt ook wel een scenario of ongevalspad genoemd. In het midden van het ongevalspad bevindt zich de centrale gebeurtenis. De ongevallen op deze pagina hadden allemaal dezelfde centrale gebeurtenis, in dit geval is dat: een voetganger die op het werk is aangereden door een voertuig of rijdend werktuig.

Hiervoor gebeurt vaak nog iets anders dat belangrijk is voor het ongeval. Voor deze ongevallen brengen we daarom aanvullend de volgende essentiële gebeurtenissen in kaart:

  • Het voertuig werd niet op tijd gestopt
  • Het voertuig kon niet meer uitwijken
  • Het voertuig kwam (plotseling) onbedoeld in beweging
  • Het voertuig was niet onder controle

Naast deze gebeurtenissen bevat de MLvO informatie over de veiligheidsmaatregelen die van belang kunnen zijn als een voetganger op het werk wordt aangereden. Deze veiligheidsmaatregelen kunnen de centrale gebeurtenis voorkomen of de gevolgen hiervan beperken. Deze maatregelen worden ook wel preventieve en repressieve barrières genoemd. Bij ernstige arbeidsongevallen gaan er vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis, meerdere veiligheidsmaatregelen blijken dan niet te werken. Dat is onderdeel van het ongevalspad.

Hieronder gaan we nader in op de hierboven genoemde gebeurtenissen en op de preventieve veiligheidsmaatregelen. Veiligheidsmaatregelen om de gevolgen van een centrale gebeurtenis gevolgen te beperken, en die dus van belang zijn na de centrale gebeurtenis, worden verderop toegelicht. Meer over de MLvO methode, en de ontwikkeling hiervan, kunt u lezen op deze pagina.

Gebeurtenissen

Hoe vaak bepaalde gebeurtenissen in de database voorkomen staat in de onderstaande grafiek, hierbij is afgebeeld wat als eerste gebeurde. Daarin is onder andere te zien dat in 19% van de onderzochte aanrijdingen het voertuig vlak voor de aanrijding niet meer kon uitwijken.

Falende preventieve maatregelen

Bij ernstige arbeidsongevallen gaan vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis. De lading ontnam bijvoorbeeld het zicht van de bestuurder, en het slachtoffer liep of stond te dicht bij het voertuig. Dit is in kaart gebracht met behulp van de vraag ‘wat ging er mis?’. In onderstaande grafiek is voor veelvoorkomende (deel)oorzaken weergegeven hoe vaak deze hebben bijgedragen aan een ongeval. Zo is te zien dat in 51% van de ongevallen meespeelde dat het slachtoffer het voertuig niet zag of hoorde. Preventieve maatregelen die ervoor moeten zorgen dat het voertuig te zien en te horen is waren hier dus niet effectief.

De MLvO bevat alleen maatregelen die direct van belang kunnen zijn voor het ongevalsscenario. In andere onderzoeken op deze website wordt dieper ingegaan op achterliggende oorzaken van arbeidsongevallen zoals afleiding, vermoeidheid, en samenwerking in ketens. Zie hiervoor de pagina over ons onderzoek en bijvoorbeeld dit RIVM onderzoek waarin de rol van afleiding bij aanrijdingen op de werkplek nader onderzocht is.

Maatregelen om de gevolgen te beperken

Naast maatregelen die een ongeval kunnen voorkomen zijn er ook maatregelen die de gevolgen van een ongeval beperken. Persoonlijke beschermingsmiddelen voorkomen bijvoorbeeld niet dat een ongeval gebeurt, maar kunnen wel letsel voorkomen of de ernst daarvan beperken. Voor ongevallen waarbij een voetganger op het werk wordt aangereden door een voertuig of rijdend werktuig is informatie over de directe hulpverlening ter plaatse beschikbaar.

Directe hulpverlening

De onderstaande grafiek laat zien of er ter plaatse directe hulp is geboden aan het slachtoffer van het ongeval. Als u op de onderstreepte categorie ‘Directe hulp verleend’ klikt, kunt u zien door wie deze hulp geboden is.

De gevolgen voor slachtoffers

Van de 331 ongevallen in de dataset waarbij een slachtoffer is betrokken bij een aanrijding is van het slachtoffer met het ernstigste letsel bekend wat de gevolgen waren.

De onderstaande grafieken tonen achtereenvolgens:

  • De manier waarop het slachtoffer werd aangereden
  • De gevolgen van de ongevallen en ernst van het letsel
  • De plaats op het lichaam waar het letsel werd opgelopen

Type aanrijdingen

De onderstaande grafiek laat zien hoe het slachtoffer werd aangereden. In de grafiek is bijvoorbeeld zichtbaar dat sommige slachtoffers door het voertuig over de voeten werden gereden, terwijl anderen door het voertuig werden meegesleept.

Gevolgen van de ongevallen

De onderstaande grafiek laat zien wat de uiteindelijke gevolgen waren voor de slachtoffers. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u meer informatie bekijken over de aard van het bijbehorende letsel van deze slachtoffers. Hierbij kan een slachtoffer meerdere letsels hebben. Letselcategorieën die bij minder dan 5% van de slachtoffers voorkwamen worden hierbij niet getoond.

De plaats van het letsel

De onderstaande grafiek laat zien waar aan het lichaam de slachtoffers letsel opliepen. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u zien waar het letsel precies optrad. Een slachtoffer kan aan meerdere lichaamsdelen letsel hebben.

Sectoren

Slachtoffers die betrokken waren bij een aanrijding met een voertuig werkten in veel verschillende sectoren. De sector waarin slachtoffers in deze dataset het vaakst werkzaam waren is de sector Vervoer en opslag. Ongeveer 28% van alle aanrijdingen vindt plaats in deze sector. Daarnaast waren relatief veel slachtoffers werkzaam in de sectoren Handel (21%), en Industrie (20%).

Ongeveer 6% van alle arbeidsongevallen in de MLvO database is een aanrijding. Voor de sector Vervoer en opslag is dat ongeveer 14% van de ongevallen. Het deel van de ongevallen in een sector dat een aanrijding is, is hieronder in beeld gebracht. In deze grafiek zijn alleen sectoren of subsectoren opgenomen als er minimaal 60 arbeidsongevallen in de MLvO-dataset aanwezig zijn. Een uitsplitsing naar subsectoren is beschikbaar als minimaal twee subsectoren hier aan voldoen. De verticale rode stippellijn geeft het percentage aanrijdingen in de volledige MLvO-database. Klik op een onderstreepte sector om informatie over subsectoren te zien.

Meer informatie over ongevallen in verschillende Nederlandse sectoren is te vinden op deze pagina.