Het type ongeval in het kort

Bij dit type ongeval wordt het slachtoffer geraakt door vallende, omvallende of instortende objecten, zoals lading, delen van gebouwen, materialen of producten. Dit noemen we ook wel de centrale gebeurtenis. Het slachtoffer bevindt zich niet zelf op een omvallende of instortende structuur of object, maar wordt door deze geraakt. Als een slachtoffer wordt bedolven onder bulkgoed, zoals aarde of deeltjes uit een silo, wordt dat beschreven als het ongevalstype bedolven onder een massa. Ongevallen door lading die van een opgestelde of in gebruik zijnde kraan valt, worden ook gezien als een ander ongevalstype.

Als een slachtoffer geraakt wordt door een vallend object, wordt dat object vaak door werkzaamheden ten val gebracht. Factoren die bij deze ongevallen worden onderzocht zijn bijvoorbeeld het zekeren van de objecten, het beheersen van de stabiliteit van het geplaatste of gestapelde object, het beheersen van de stabiliteit van de ondergrond, het beschermen tegen aanstoting en het voorkomen van binnentreden in de gevarenzone waarbij objecten onder normale omstandigheden kunnen vallen.

Van alle 398 ongevallen in de dataset waarbij iemand wordt geraakt door een voorwerp is van het slachtoffer met het meest ernstige letsel bekend wat de gevolgen waren. Soms valt er bij een ongeval meer dan één slachtoffer. In ongeveer 2% van de ongevallen is er meer dan één slachtoffer.

Het merendeel van de slachtoffers is man (91%). Gemiddeld waren de slachtoffers 42 jaar oud. De gevolgen van de meldingsplichtige ongevallen die in de MLvO dataset zijn opgenomen zijn ernstig. Slachtoffers van ongevallen door een vallend object kunnen bijvoorbeeld blijvend letsel oplopen (33%).

In deze analyse zijn ongevallen meegenomen waarvoor een volledig ingevulde MLvO vragenlijst beschikbaar is; in totaal gaat het om 398 ongevallen. Dit is ongeveer 7% van alle ongevallen in de dataset. De huidige analyse gaat over de periode van 2020 tot en met 2023. De analyse wordt bijgewerkt als de database wordt aangevuld met nieuwe informatie.

Inhoud van deze pagina

Ieder ongeval is anders. Verschillende oorzaken, gebeurtenissen en activiteiten kunnen een rol spelen. Op deze pagina bespreken we achtereenvolgens:

Voorafgaand aan het ongeval

Van ieder ongeval is bekend welke activiteiten werden uitgevoerd vlak voor het ongeval. Daarnaast is informatie beschikbaar over het object dat viel en waar het van af viel.

De slachtoffers werden door veel verschillende soorten voorwerpen geraakt zoals pallets of bouwmaterialen. Deze vielen bijvoorbeeld van een wand, muur, pallet, deur, vorkheftruck, rolcontainer, steiger, vrachtwagen of bekisting. Vaak gaat het over een los object dat viel (36%) of om een deel van een stapel (20%). De objecten die vielen stonden veelal rechtop (47%) of waren ergens aan bevestigd (18%). Bij de meeste ongevallen valt het object als gevolg van werkzaamheden aan het object, of in de buurt ervan (63%).

De volgende drie grafieken geven hierin meer inzicht. Achtereenvolgend wordt weergegeven wat de oorspronkelijke positie was van het object voordat het viel, hoe de objecten waren samengesteld, en welke rol werkzaamheden hierbij hebben gespeeld.

Veelvoorkomende oorzaken van dit type ongeval

In de MLvO worden ernstige arbeidsongevallen geanalyseerd als een opeenvolging van gebeurtenissen. Dit wordt ook wel een scenario of ongevalspad genoemd. In het midden van het ongevalspad bevindt zich de centrale gebeurtenis. De ongevallen op deze pagina hadden allemaal dezelfde centrale gebeurtenis, in dit geval is dat: een werknemer is geraakt door een object dat naar beneden viel.

Hiervoor gebeurt vaak nog iets anders dat belangrijk is voor het ongeval. Voor deze ongevallen brengen we daarom aanvullend de volgende essentiële gebeurtenissen met het object, dat het slachtoffer raakte, in kaart:

  • Het object kantelde
  • Iemand liet het object vallen
  • Het object brak af
  • Het object stortte in

Naast deze gebeurtenissen bevat de MLvO informatie over de veiligheidsmaatregelen die van belang kunnen zijn als iemand op het werk door een voorwerp wordt geraakt. Deze veiligheidsmaatregelen kunnen de centrale gebeurtenis voorkomen of de gevolgen hiervan beperken. Deze maatregelen worden ook wel preventieve en repressieve barrières genoemd. Bij ernstige arbeidsongevallen gaan er vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis, meerdere veiligheidsmaatregelen blijken dan niet te werken. Dat is onderdeel van het ongevalspad.

Hieronder gaan we nader in op de hierboven genoemde gebeurtenissen en op de preventieve veiligheidsmaatregelen. Veiligheidsmaatregelen om de gevolgen van een centrale gebeurtenis gevolgen te beperken, en die dus van belang zijn na de centrale gebeurtenis, worden verderop toegelicht. Meer over de MLvO methode, en de ontwikkeling hiervan, kunt u lezen op deze pagina.

Gebeurtenissen

Hoe vaak bepaalde gebeurtenissen in de database voorkomen staat in de onderstaande grafiek, hierbij is afgebeeld wat als eerste gebeurde. Daarin is bijvoorbeeld te zien dat in 63% van de onderzochte ongevallen het object kantelde vlak voordat het naar beneden viel en het slachtoffer raakte.

Falende preventieve maatregelen

Bij ernstige arbeidsongevallen gaan vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis. Het object stond bijvoorbeeld op een onstabiele ondergrond en was daarbij ook niet gezekerd of verankerd. Dit is in kaart gebracht met behulp van de vraag ‘wat ging er mis?’. In onderstaande grafiek is voor veelvoorkomende (deel)oorzaken weergegeven hoe vaak deze hebben bijgedragen aan een ongeval. Zo is bijvoorbeeld te zien dat in 59% van de ongevallen meespeelde dat het object dat later viel niet stabiel was geplaatst of gestapeld. Preventieve maatregelen die ervoor moeten zorgen dat voorwerpen stabiel worden geplaatst hebben hier dus niet gewerkt.

De MLvO bevat alleen maatregelen die direct van belang kunnen zijn voor het ongevalsscenario. In andere onderzoeken op deze website wordt dieper ingegaan op achterliggende oorzaken van arbeidsongevallen zoals afleiding, vermoeidheid, en samenwerking in ketens. Zie hiervoor bijvoorbeeld de pagina over ons onderzoek.

Maatregelen om de gevolgen te beperken

Naast maatregelen die een ongeval kunnen voorkomen zijn er ook maatregelen die de gevolgen van een ongeval beperken. Persoonlijke beschermingsmiddelen voorkomen bijvoorbeeld niet dat een ongeval gebeurt, maar kunnen wel letsel voorkomen of de ernst daarvan beperken. Voor ongevallen waarbij iemand op het werk wordt geraakt door een voorwerp is informatie over de rol van bedrijfshulpverlening beschikbaar.

Directe hulpverlening

De onderstaande grafiek laat zien of er ter plaatse directe hulp is geboden aan het slachtoffer van het ongeval. Als u op de onderstreepte categorie ‘Directe hulp verleend’ klikt, kunt u zien door wie deze hulp geboden is.

De gevolgen voor slachtoffers

Van de 398 ongevallen in de dataset waarbij een slachtoffer is geraakt door een voorwerp is van het slachtoffer met het ernstigste letsel bekend wat de gevolgen waren.

De onderstaande grafieken tonen achtereenvolgens informatie over:

  • Het gewicht van het object en de hoogte waarvan het is gevallen
  • De gevolgen van de ongevallen en ernst van het letsel
  • De plaats op het lichaam waar het letsel werd opgelopen

Gewicht en hoogte

De onderstaande grafieken laten zien hoe zwaar het object was dat viel en hoe ver het is gevallen. In de grafiek is bijvoorbeeld zichtbaar dat zeker 75% van de objecten zwaarder is dan 20kg, en dat de meeste objecten (zeker 72%) van een relatief beperkte hoogte vallen van minder dan twee en een halve meter.

Gevolgen van de ongevallen

Als een slachtoffer geraakt wordt door een vallend object kan dit ernstige gevolgen hebben. Dit komt deels doordat het getroffen slachtoffer ook zelf valt nadat hij of zij geraakt is (56%), soms naar een lager niveau (5%).

De onderstaande grafiek laat zien wat de uiteindelijke gevolgen waren voor de slachtoffers. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u meer informatie bekijken over de aard van het bijbehorende letsel van deze slachtoffers. Hierbij kan een slachtoffer meerdere letsels hebben. Letselcategorieën die bij minder dan 5% van de slachtoffers voorkwamen worden hierbij niet getoond.

De plaats van het letsel

De onderstaande grafiek laat zien waar aan het lichaam de slachtoffers letsel opliepen. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u zien waar het letsel precies optrad. Een slachtoffer kan aan meerdere lichaamsdelen letsel hebben.

Sectoren

Slachtoffers die geraakt zijn door een vallend object werkten in veel verschillende sectoren. De sector waarin de slachtoffers in deze dataset het vaakst werkzaam waren is de sector Bouwnijverheid. Ongeveer 22% van alle gevallen waarbij iemand wordt geraakt door een voorwerp vindt plaats in deze sector. Daarnaast waren relatief veel slachtoffers werkzaam in de sectoren Industrie (22%), en Handel (19%).

Bij ongeveer 7% van alle arbeidsongevallen in de MLvO database wordt het slachtoffer geraakt door vallend object. Voor de sector Specialistische zakelijke diensten is dat ongeveer 10% van de ongevallen. Het deel van de ongevallen in een sector dat door een vallend object komt, is hieronder in beeld gebracht. In deze grafiek zijn alleen sectoren of subsectoren opgenomen als er minimaal 60 arbeidsongevallen in de MLvO-dataset aanwezig zijn. Een uitsplitsing naar subsectoren is beschikbaar als minimaal twee subsectoren hier aan voldoen. De verticale rode stippellijn geeft het percentage van deze ongevallen in de volledige MLvO-database. Klik op een onderstreepte sector om informatie over subsectoren te zien.

Meer informatie over ongevallen in verschillende Nederlandse sectoren is te vinden op deze pagina.