Vervoer over land
Deze webpagina beschrijft ernstige arbeidsongevallen in de sector Vervoer over land (SBI 49). Op de webpagina zullen we naar deze sector verwijzen als de sector: goederenvervoer. De gegevens bieden inzicht in de aard van de ongevallen in de goederenvervoer. De gegevens komen uit de Storybuilder database. Een database met gegevens over meer dan 30.000 ernstige arbeidsongevallen van 1998 tot en met 2014. In deze database staan 1271 ernstige arbeidsongevallen in de goederenvervoer.
Slachtoffers, letsel en verwondingen
Voor de ongevallen in de goederenvervoer zijn in totaal 1294 slachtoffers in de database opgenomen. Het merendeel van de slachtoffers is man (96%). De drie meest voorkomende omgevingen waarin gewerkt wordt als de ongevallen in de sector SBI 49 plaatsvinden zijn:
- Ruimte gebruikt hoofdzakelijk voor opslag, laden, lossen
- Vervoermiddelen - over land of per spoor - prive of publiek (alle soorten: trein, bus, auto enz.)
- Productie gebied, fabriek, werkplaats
De vier meest voorkomende beroepen van de slachtoffers waren:
- Chauffeur
- Chauffeur vrachtwagen
- Medewerker magazijn
- Monteur
In onderstaande grafiek staan de leeftijden van de slachtoffers van deze ongevallen. Incidentele slachtoffers jonger dan 10 jaar of ouder dan 70 jaar zijn hierbij niet getoond.
In de Storybuilder database zijn alleen ongevallen opgenomen die meldingsplichtig zijn en ook daadwerkelijk gemeld zijn bij de Inspectie SZW (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). De gevolgen van de ongevallen zijn vaak ernstig. In de onderstaande grafieken staan gegevens over de ernst van het letsel en de soort verwondingen van de slachtoffers bij ongevallen in deze sector.
In de grafiek hierboven staat de ernst van het letsel van de slachtoffers in deze sector. In 82% van de gevallen wordt het slachtoffer opgenomen in het ziekenhuis en moet daar een nacht of langer blijven. In 15% van de gevallen volgt er geen ziekenhuisopname. Voor de overige 3% is dit onbekend.
De aard van de verwondingen als gevolg van de ongevallen is verschillend. In de onderstaande grafiek staan de meest voorkomende verwondingen. De grafiek toont welke verwondingen bij meer dan 10% van de ongevallen optreden.
Zoals te zien in de bovenstaande grafieken zijn de verwondingen divers.
Deze verwondigen komen meestal voor aan “Onderste ledematen” en “Bovenste ledematen”.
Oorzaken van ongevallen: waar gaat het mis?
Er zijn in totaal 36 verschillende type ongevallen in Storybuilder. Deze ongevalstypen geven een algemeen inzicht in de aard van het arbeidsongeval en de factoren die hierbij een rol heeft gespeeld. Analyses van deze ongevallen geven antwoord op de vragen zoals: wat is er gebeurd, waar ging het mis en wat waren de oorzaken?
Onderstaande grafiek toont de meest voorkomende type ongevallen in de goederenvervoer en ten opzichte van andere sectoren in de database. In de grafiek zijn alleen ongevalstypen opgenomen die relatief vaak voorkomen in de sector (meer dan 5% van de ongevallen in de sector).
De grafiek hierboven laat zien dat Val van een stilstaand voertuig het type ongeval is dat voor deze sector het meest in de Storybuilder database is opgenomen. Het gaat hier om 198 ongevallen.
Maar waar gaat het dan mis? In onderstaande grafiek staan de meest voorkomende oorzaken van de ongevallen van dit type in de goederenvervoer. Het gaat hier allereerst om oorzaken die een rol hebben gespeeld bij de preventie. Het ging bijvoorbeeld mis bij de afscherming van een machine of bij het plaatsen van een ladder. Daarnaast is gekeken waar het mis ging bij het beperken van de gevolgen van het ongeval. Denk hierbij aan inadequate bedrijfshulpverlening of een noodstop die niet werkt.
Verder laten de grafieken zien hoe de oorzaken van de ongevallen in de sector goederenvervoer verschillen van de oorzaken van ongevallen van hetzelfde type in andere sectoren.
Achterliggende oorzaken
Allerlei maatregelen en middelen zijn van belang om in een organisatie veilig te kunnen werken. Een organisatie verschaft deze maatregelen en de betrokken medewerkers gebruiken ze. Ook is het belangrijk om veiligheidsmaatregelen in stand te houden, te onderhouden en om toezicht te houden. In de Storybuilder database worden de achterliggende oorzaken van ongevallen globaal in kaart gebracht. Storbuilder richt zich hierbij op de rol van het veiligheidsmanagement van de organisaties (zie rapport). De onderstaande grafiek laat zien welke achterliggende oorzaken in de sector vaak een rol spelen en hoe dat zich verhoudt tot andere sectoren. Voor deze grafiek zijn alle ongevalstypen in de sector samen genomen. De grafiek heeft dus betrekking op 1271 ongevallen.
Grafiek achterliggende oorzaken
Waar mensen werken, worden fouten gemaakt. De manier waarop het menselijk functioneren een rol speelt bij het ontstaan van arbeidsongevallen is bijgehouden in de database. Hiervoor is een model gebruikt dat is afgeleidt van het werk van James Reason uit 1990 en dat is beschreven in zijn boek ‘Human Error’. Het model maakt onderscheid tussen overtredingen (doelbewust gedrag) en gedrag zoals vergissingen of uitglijders.
Het gaat dan om de volgende overtredingen:
- Routinematige overtredingen (een in de organisatie gebruikelijke manier van werken werd gevolgd)
- Situationele overtredingen (als gevolg van lokale omstandigheden zoals druk om de taak te voltooien)
- Exceptionele overtredingen (zeldzaam en onder bijzondere omstandigheden, zoals bij noodsituaties)
Vaak is er echter sprake van een gedraging die per ongeluk bijdraagt aan het ongeval. Hier speelt bijvoorbeeld de (onbewuste)taakuitvoering een rol, een verlies van aandacht of het vergeten van een actie.
Het gaat dan om de volgende gedragingen:
- Verlies van concentratie of aandacht bij de uitvoering van een specifieke taak waarbij het plan juist is (uitglijder)
- Vergeten om een (deel van) een taak uit te voeren (afdwaling)
- Vergissingen op procedureniveau (vergissingen waarbij routinematige handelingen (verkeerd) werden toegepast)
- Vergissingen op kennisniveau (vergissingen die verband houden met gebrek aan kennis of inzicht in de feitelijke situatie)
Deze informatie is voor een deel van de ongevallen beschikbaar en wordt sinds 2004 bijgehouden. De onderstaande grafiek toont de verdeling voor deze sector. De grafiek laat dit zien als percentage van het aantal onderzochte menselijke fouten.
grafiek rol mensleijk gedrag